مدیریت اینترنت در زمانه بحران | آیا باید منتظر قطع‌شدن اینترنت باشیم؟
رویداد۲۴ | امیرحسین جعفری: نارضایتی کاربران از وضعیت اینترنت در دولت پزشکیان نیز ادامه یافته و حالا با افزایش تنش در منطقه، اخباری ضد و نقیض از قطع اینترنت نیز به گوش می‌رسد. دولتی‌ها در این بین مدعی‌اند که در حال بررسی محدودیت‌های اینترنت هستند اما کماکان از گوگل پلی تا تلگرام و اینستاگرام، فیلتر هستند.
در این میان انتشار اطلاعیه از سوی افتا (معاونت امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات) متعلق به وزارت ارتباطات و نهاد ریاست جمهوری مبنی بر آماده‌باش کاربران فضا مجازی، نگرانی‌هایی را در حوزه اینترنت به وجود آورد. در اطلاعیه افتا به استقرار شبانه‌روزی تیم‌های امنیت شبکه برای گزارش موارد مشکوک به حمله سایبری اشاره شده است. برداشت عمومی در فضای مجازی از این بیانیه آن بود که احتمال قطعی اینترنت می‌تواند جدی باشد. به واقع چه بلایی سر اینترنت خواهد آمد؟
«ایران اکسس»، ابتدایی‌ترین دفاع سایبری
حامد بیدی، کارشناس اینترنت و مدیر پلتفرم کارزار، معتقداست که «ایران‌اکسس»کردن سامانه‌ها اقدامی بسیار دم‌دستی و ضعیف برای مقابله با تهدید‌های امنیتی است. او می‌گوید: «سیاست رایج ایران، اکسس کردن یک سری ازسامانه‌هاست. به این معنا که آن سرور‌ها از آی.پی‌های خارج قابل دسترس نباشند. این کار تلاشی برای جلوگیری از حمله سایبری از خارج است اما این نگاه کاملاً غلط است. اگر قرار باشد حمله سایبری مهمی از سوی کشور‌های دیگر صورت بگیرد، به این فکر می‌کنند که باید حمله را در شرایط ایران‌اکسس بودن انجام دهند.»
بیشتر بخوانید:
نقش برادر وزیر دولت رئیسی در وزارت ارتباطات چیست؟
چه کسی پا روی اینترنت گذاشت؟ | جواد جهرمی مسئول قطع بود یا وصل؟
این کارشناس اینترنت به مواردی از حملات سایبری اشاره می‌کند که اهداف حمله اصلاً به اینترنت وصل نبوده‌اند: «ما حمله‌های امنیتی به شبکه‌هایی مانند پمپ بنزین‌ها داشتیم که هیچ ربطی به اینترنت نداشته است. این نگاه که با مسدودکردن و ایران اکسس کردن می‌توان امنیت را تأمین کرد، مدت‌هاست که امتحان خود را پس داده است. دم‌دستی‌ترین عکس‌العمل ممکن، ایران‌اکسس کردن است.»
بیدی به تأثیر این سیاست‌ها بر کاربران اصلی هم اشاره می‌کند؛ سیاست‌هایی که کاربران را به سوی استفاده از فیلترشکن سوق می‌دهد: «بخش مهمی از مشکلات ما استفاده از فیلترشکن است. کاربر عادی در حملات سایبری زیرساختی هم هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد چون هدف اصلی او نیست. مهم‌ترین کاری که هر کاربر عادی می‌تواند انجام دهد، به‌روز نگه‌داشتن اپلیکیشن‌ها از مراکز معتبر است اما به خاطر فیلتر بودن، کاربران راهی جز استفاده از نمونه‌های ضعیف ندارند.»
آیا امکان قطع سراسری اینترنت وجود دارد؟
آقای بیدی در پاسخ به این سئوال می‌گوید: «قطع اینترنت در دو شکل صورت می‌گیرد. اول قطع اینترنت کاربران که بار‌ها رخ داده و بعید هم نیست دوباره رخ دهد. دوم، قطع اینترنت سراسری و سرور‌ها که دیگر تمامی بخش‌ها دسترسی به اینترنت را از دست می‌دهند. وقتی اینترنت داخل قطع شود، از طریق اینترنت دیتاسنتر‌ها و با استفاده از فیلترشکن می‌توان به اینترنت وصل شد؛ یعنی وقتی شبکه ملی اطلاعات از اینترنت حذف می‌شود، با یک وی.پی.ان داخلی می‌توانیم به اینترنت دست پیدا کنیم. اگر اینترنت دیتاسنتر‌ها در تمامی سطوح قطع شود، دیگر امکان دسترسی وجود ندارد. قطع مداوم اینترنت نیز هزینه‌های بسیار بالایی دارد و شاید در حد چند ساعت قابل انجام باشد. با شرایط فعلی قطع مداوم اینترنت در تمامی سرور‌ها ممکن نیست.»
دست‌کم بخش خصوصی را در جریان بگذارید
کارشناس اینترنت و مدیر پلتفرم کارزار، معتقد است که باید نظر بخش‌های مختلف جامعه در زمان‌هایی که نیاز به تصمیم‌گیری درباره اینترنت هست، اخذ شود. او می‌گوید: «در شرایطی که احتمالات تنش‌زا و جنگی وجود داشته باشد، یک سری پروتکل‌های امنیتی وجود دارد که اجرا می‌شود. نکته اینجاست که تصمیم‌گیرندگان این صحنه که احتمالاً محدودیت‌هایی را اعمال می‌کنند، باید به حرف‌های نمایندگان اصناف و بخش خصوصی هم گوش دهند. باید نمایندگان بخش‌های مختلف جامعه در تصمیم‌گیری درباره اینترنت سهیم باشند. مثلاً در یک مقطع ممکن است یک پروتکل خاصی محدود شود و آن تغییر منجر به از کار افتادن بخشی از سرور‌ها و سایت‌ها شود. اگر نمایندگان بخش‌های مختلف از جمله اصناف حضور نداشته باشند و فقط نظامی‌ها تصمیم بگیرند، جامعه متضرر می‌شود. گاهی از ترس وقوع اتفاق بد، خودمان اتفاق بد را رقم می‌زنیم.»
قطع سراسری اینترنت به جهت جلوگیری از حمله سایبری، بیشتر یک ضربه به خود است. قطع مداوم اینترنت نیز با توجه به هزینه‌های آن امکان‌پذیر نیست. برخی کارشناسان نیز مدعی‌اند که این راه‌حل‌ها منجر به جلوگیری از حمله سایبری در شرایط جنگی نمی‌شود. از سوی دیگر، شرایط اینترنت نیز با دولت قبل تفاوتی نکرده و سبد رای پزشکیان کماکان منتظر یک حرکت اساسی در حوزه رفع فیلتر است.
بخوار و بچاپ فقط معنا داره باقی ارور می ده.